Rodzaje spływu powierzchniowego/erozji
Spływ powierzchniowy spowodowany jest nasyceniem gleby wodą, i ograniczoną przesiąkliwością gleby
- Spływ powierzchniowy spowodowany ograniczoną przesiąkliwością gleby
ma miejsce gdy intensywność deszczu przekracza możliwość przesiąkania wody opadowej w głąb gleby. Jego szczególnym przypadkiem jest spływ występujący podczas opadu na zamarzniętą glebę.
- Spływ powierzchniowy spowodowany nasyceniem gleby
występuje gdy suma opadów deszczu przekracza jej polową pojemność wodną i gleba nie jest w stanie przyjąć i zatrzymać większej ilości wody.
- a) Spływ podpowierzchniowy / przesiąkanie poziome
Jeżeli woda przesiąka przez powierzchnię gleby na skłonie i osiąga warstwę nieprzepuszczalną (np. skały, gliny), wówczas przemieszcza się w profilu glebowym równolegle zgodnie z kierunkiem skłonu. W porównaniu ze spływem powierzchniowym taka sytuacja stwarza mniejsze ryzyko dotarcia środka ochrony roślin do zbiorników wód powierzchniowych (przepływ wody w glebie jest wolniejszy,
a zatem możliwość adsorpcji i degradacji środka ochrony roślin jest większa). Przesiąkanie poziome można często obserwować na brzegach rzek lub odsłoniętych terasach w obrębie zlewni.
- b) Drenaż i wymywanie
Specyficzną formą spływu podpowierzchniowego jest drenaż i wymywanie środków ochrony roślin, które polegają na przemieszczaniu się substancji z wodą, przesączającą się w profilu glebowym. Drenaż obejmuje przypadki, gdy woda z pól spływa do podpowierzchniowej sieci drenarskiej, połączonej z wodami powierzchniowymi, natomiast wymywanie opisuje sytuację, gdy trafia ona do wód podziemnych. Na zdrenowanych polach występuje niewielki spływ powierzchniowy. Koncentracja środków ochrony roślin w wodzie odprowadzanej do sieci drenarskiej może być okresowo duża, zwłaszcza gdy gleba ma małą polową pojemność wodną, a opady deszczu występują krótko po serii zabiegów.
- Spływ powierzchniowy skoncentrowany
Spływ skoncentrowany pojawia się, gdy woda zbiera się w niewielkie strumienie i spływa burzliwie powodując erozję gleby. Zjawisko to jest związane ze sposobem zagospodarowania i użytkowania pól w zlewni (np. duże pola, uprawa rzędowa i koleiny wzdłuż stoku, itp.) lub z cechami krajobrazu (rozległe i strome skłony pól, dolinki spływu, mało przepuszczalne i nienasiąkliwe gleby).
Ze względu na swoją intensywność spływ skoncentrowany jest zazwyczaj powodem silnej i spektakularnej erozji gleby. Wraz z wodą przenoszone są cząstki gleby i zaadsorbowane na nich substancje, takie jak np. fosforany i niektóre środki ochrony roślin.
Jednym z efektów spływu skoncentrowanego jest zbieranie się osadów w najniższych punktach pola. Widocznym na powierzchni gleby symptomem zjawiska są wyżłobienia utworzone przez strumyki biegnące do dolinek spływu, w których woda się kumuluje, tworząc w ten sposób spływ powierzchniowy skanalizowany.
W zestawieniu działań ograniczających spływ powierzchniowy podane są metody i sposoby działania, które można zastosować w zależności od wagi problemu.
Pobierz bezpłatne materiały aby dowiedzieć się więcej na temat zjawiska spływu powierzchniowego i erozji oraz metod ich ograniczania:
SPŁYW POWIERZCHNIOWY I EROZJA_PORADNIK.PDF
SPŁYW POWIERZCHNIOWY I EROZJA_ULOTKA.PDF
